Każdy przedsiębiorca zatrudniający czy to pracowników na podstawie umowy o pracę, zleceniobiorców czy wykonawców dzieła - jest zobowiązany do rozliczania się z ich tytułów z Urzędem Skarbowym bądź Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Czym jest umowa o dzieło oraz jak wygląda rozliczenie wykonawcy dzieła? Przeczytaj artykuł i nie daj się zaskoczyć kontrolą z w.w. instytucji!

Umowa o dzieło

Jest to rodzaj umowy cywilnoprawnej, której normy regulowane są nie przez Kodeks pracy lecz przez Kodeks Cywilny. Art. 627 KC określa, że w ramach umowy o dzieło wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Czym jest dzieło? Dziełem można określić wytworzenie materialnego lub niematerialnego dobra o charakterze indywidualnym. Tak więc np. usługa sprzatania nie może zostać zakwalifikowana jako podstawa do nawiązania współpracy w ramach umowy o dzieło, ponieważ:
  • usługa sprzątania może mieć charakter długofalowy,
  • czynność sprzątania nie ma charakteru innowacyjnego - twórczego oraz indywidualnego.
Wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło może zostać ustalone w drodze:
  • wynagrodzenia ryczałtowego,
  • wynagrodzenia kosztorysowego.

Rozliczenie wykonawcy dzieła - ZUS

Umowa o dzieło w porównaniu z umową o pracę czy innymi umowami cywilnoprawnymi charakteryzuje się niskimi kosztami zatrudnienia. Przedsiębiorca zatrudniający wykonawcę dzieła nie zgłasza go do ZUS oraz nie odprowadza za niego składek za ubezpieczenia - zarówno ubezpieczenia społeczne jak i zdrowotne.
Wyjątkiem jest sytuacja:
  •  w której osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę dodatkowo podpisuje z tym samym pracodawcą umowę o dzieło,
  • bądź gdy wykonawca dzieła zdecyduje się nawiązać współpracę na podstawie umowy o pracę ze swoim usługodawcą.
W takich przypadkach pracownik, będący jednocześnie wykonawcą dzieła, z obu tych tytułów zobowiązany jest opłacać składki ZUS.
Rozliczenie wykonawcy dzieła, będącego jednocześnie pracownikiem u danego pracodawcy, polega na uwzględnieniu przychodu z tytułu umowy o dzieło w przychodzie pracowniczym i łącznego oskładkowania na zasadach właściwych dla stosunku pracy. Istnieją jednak wyjątki od powyższej zasady.

Rozliczenie wykonawcy dzieła - opodatkowanie

Umowa o dzieło nie została natomiast zwolniona z opodatkowania. W zależności od wysokości kwoty na którą opiewa umowa taką należy stosować stopę podatku. W przypadku gdy kwota umowy o dzieło nie przekracza 200 zł brutto, co do zasady stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy. Rozliczenie wykonawcy dzieła zryczałtowanym podatkiem dochodowym polega na obliczeniu podatku w wysokości 17% bez uwzględnienia kosztów uzyskania przychodu. Przy umowach o dzieło, gdzie kwota wypłaty wynosić będzie więcej niż 200 zł brutto, zaliczka na podatek dochodowy wynosić będzie 17% lub 32% (po złożeniu oświadczenia dziełobiorcy o stosowaniu tej stawki). Rozliczenie wykonawcy dzieła w tym przypadku uwzględnia zmniejszenie podatku o koszty uzyskania przychodu. W tradycyjnej umowie koszty wynoszą 20% (kwoty brutto pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne), natomiast przy umowie o dzieło z prawami autorskimi, koszty uzyskania przychodu wynoszą 50% (kwoty brutto pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne). Natomiast dochody z tytułu umowy o dzieło z osoba nieposiadającą statusu rezydenta podatkowego podlegają zwykle opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 20%. Jednak w pewnych przypadkach przychody z takiej umowy o dzieło nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce (w zależności umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i charakteru dzieła). W związku z powyższym rozliczenie wykonawcy dzieła będzie uzależnione od kilku aspektów:
  • czy umowa o dzieło jest jedynym tytułem do ubezpieczeń z ramienia tego samego pracodawcy,
  • czy wykonawca dzieła osiąga wynagrodzenie większe czy mniejsze od 200 zł brutto,
  • czy umowa zawarta jest z rezydentem czy nie,
  • czy został przekroczony I próg podatkowy oraz
  • czy będą stosowane koszty uzyskania przychodów, a jeżeli tak to jakie?