Umowa zlecenie, której formę i charakter określają przepisy Kodeksu Cywilnego, należy do grupy umów cywilnoprawnych. Jest to jedna z częściej wybieranych form współpracy, wybierana przez pracodawców. Może być ona, w pewnych określonych okolicznościach, finansowo o wiele bardziej opłacalna niż np. umowa o pracę - patrząc z perspektywy osoby zatrudniającej. Jej cechy charakterystyczne oraz sposób rozliczania powinny być znane każdemu przedsiębiorcy planującemu zatrudnienie nowych osób do współpracy!

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie jest w świetle prawa zobowiązaniem zleceniobiorcy do wykonania określonej czynności prawnej dla danego podmiotu (w ogólnej nomenklaturze zleceniodawcy) z uwzględnieniem warunków określonych w umowie zawartej między stronami. Normy te zostały określone a 734. art. Kodeksu cywilnego. W treści umowy zlecenia zalecane jest konkretne określenie:
  • stron umowy (zawarcie informacji identyfikujących osobą fizyczną bądź jednostkę organizacyjną),
  • zakresu pracy/opisu zlecenia/określenie zakresu współpracy,
  • zakresu odpowiedzialności,
  • terminów jej obowiązywania (co do zasady umowa zlecenie powinna zostać zawarta na czas określony),
  • wynagrodzenia.
Umowę zlecenie charakteryzuje:
  • znaczną swobodą - zleceniobiorca powinien starannie wykonywać swoją pracę w celu realizacji określonych warunków w umowie, natomiast zleceniodawca nie powinien bezpośrednio ingerować w pracę wykonywaną przez wykonawcę umowy,,
  • samodzielność pracowników w zakresie organizowania pracy,
  • brak narzuconych ze strony zleceniodawcy godzin pracy (ich ilości oraz norm określających pory ich realizacji),
  • brak kierownictwa ze strony zleceniodawcy.

Wynagrodzenie umowy zlecenie

Umowa zlecenie może być realizowana, w określonych okolicznościach, za darmo. Nieodpłatność musi wynikać z umowy lub okoliczności.
Kodeks cywilny Art. 735. Wynagrodzenie zleceniobiorcy § 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. § 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.
Nieodpłatność umowy zlecenie jest możliwa, pomimo wprowadzenia w roku 2017 minimalnej stawki godzinowej obowiązującej przy umowach zlecenie.
Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Art. 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają: ...  1a) „minimalna stawka godzinowa” – minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi.

Rozliczenie umowy zlecenia - ZUS

To jakie składki powinny być opłacane z tytułu umowy zlecenia do ZUS jest uzależnione od tego czy zleceniobiorca:
  • posiada obowiązek ubezpieczeniowy tylko z tytułu jednej umowy zlecenia czy
  • posiada on w.w. obowiązek z tytułu większej ilości umów czy to zlecenie czy umów o pracę.

Umowa zlecenie jako jedyny, podstawowy, tytuł do ubezpieczeń

Zleceniobiorcy, których jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń jest tylko umowa zlecenie, co do zasady podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: Ubezpieczenie chorobowe jest dl zleceniodawcy ubezpieczeniem dobrowolnym.  Obowiązek ubezpieczeniowy zleceniodawcy trwa od dnia rozpoczęcia pracy w ramach umowy zlecenia do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia.

Kilka tytułów do ubezpieczeń

Kiedy zleceniobiorca współpracuje z więcej niż jednym pracodawcą, posiada on wtedy kilka tytułów będących podstawą do powstania obowiązku ubezpieczeniowego. W przypadku, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy w sumie z tych kilku umów (czy to zlecenie czy umowy o pracę), jest równe lub wyższe od minimalnej krajowej, wtedy z tytułu kolejnej umowy zlecenie zleceniobiorca zobowiązany będzie opłacać jedynie składkę za ubezpieczenie zdrowotne. Gdy suma wynagrodzeń z w.w. umów nie osiągnie limitu najniższej krajowej - wtedy wynagrodzenie z kolejnej umowy zlecenie zostanie objęte pełnym obowiązkiem ubezpieczeniowym
Nawet w przypadku, gdy wynagrodzenie z tytułu nowej umowy zlecenia będzie kwotą, dzięki której suma wynagrodzeń przekroczy określony limit, to i tak z tytułu w.w. umowy powinny być opłacane pełne składki ZUS. Dopiero następne umowa zlecenie będzie miała podstawy do objęcia zleceniobiorcy jedynie obowiązkiem ubezpieczeniowym zdrowotnym.
Co istotne, umowa zlecenie podpisana przez zleceniobiorcę z jego pracodawcą (łączenie pracy na etacie ze zleceniem w ramach współpracy z jednym przedsiębiorcą) co do zasady jest objęta pełnym obowiązkiem ubezpieczeniowym. Nawet w przypadku, gdy z tytułu umowy zlecenia zleceniobiorca uzyskuje wynagrodzenie wyższe od płacy minimalnej.

Rozliczenie umowy zlecenia - opodatkowanie

Z perspektywy podatkowej umowy zlecenie należy podzielić na umowy z ustalonym wynagrodzeniem:
  • niższym niż 200 zł lub
  • wyższym od kwoty 200 zł.

Zryczałtowany podatek dochodowy od umowy zlecenia

Zryczałtowany podatek obliczany jest od kwot umów zlecenie nie przekraczających 200 zł i wynosi on 17%. W tym przypadku obowiązuje również zasada, że zleceniobiorca nie może być jednocześnie pracownikiem danego pracodawcy.  Przy umowach do 200 zł pracodawca nie jest zobligowany do wystawiania zleceniobiorcy informacji o osiągniętych przychodach. Natomiast zleceniobiorca nie wykazuje w rocznych zeznaniach podatkowych informacji o osiągniętych z tych tytułów przychodach. Przy obliczaniu podatku zryczałtowanego nie dochodzi do pomniejszenia kwoty przychodu o koszty ich uzyskania ani o składki na ubezpieczenia ZUS: społeczne i zdrowotną. 

Umowa zlecenie - rozliczenie na zasadach ogólnych

Gdy wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia jest wyższe niż 200 zł, podlega ono wtedy opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Stawki podatku wynoszą odpowiednio:
  • 17% (I próg podatkowy),
  • 32% (II próg podatkowy).
Koszty uzyskania przychodu w ramach podpisanych i realizowanych umów zlecenie mogą wynosić:
  • 20% - podstawowe,
  • 50% - podwyższone (mowa musi dotyczyć zarządzania prawami autorskimi lub innymi wartościami niematerialnymi i prawnymi).
W związku z powyższym rozliczenie zleceniobiorcy będzie uzależnione od kilku aspektów:
  • czy umowa zlecenie jest jedynym tytułem do ubezpieczeń oraz czy dochodzi do łączenia pracy na etacie z umową zlecenie (w ramach współpracy z jednym pracodawcą),
  • czy zleceniobiorca osiąga wynagrodzenie większe czy mniejsze od 200 zł brutto,
  • czy został przekroczony I próg podatkowy oraz
  • czy będą stosowane koszty uzyskania przychodów, a jeżeli tak to jakie?